FOTO ODLOT - wystawa pokonkursowa

Wystawa pokonkursowa XXI Międzynarodowego Niekonwencjonalnego Konkursu Fotograficznego „Foto Odlot” organizowanego pod patronatem Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej FIAP i Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej Stowarzyszenia Twórców.

Konkurs realizowany jest ze środków Województwa Podkarpackiego, a ekspozycja będzie czynna do 31 października 2025 r.

W tym roku do udziału w konkursie zgłosiło się 153 autorów z 13 krajów. Przysłano ogółem 551 zdjęć.

Na wystawę pokonkursową zakwalifikowano 181 zdjęć 88 autorów z 12 krajów.

(z katalogu wystawy pokonkursowej - tekst, którego autorką jest dr hab. prof. UR Magdalena Rabizo-Birek)

„Przejścia, nieoczywistości, wizje”

Już w pierwszym spotkaniu z pracami nadesłanymi na XXI edycję Międzynarodowego Niekonwencjonalnego Konkursu Fotograficznego „Foto Odlot”, organizowanego przez Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie, szczególnie tymi, które zostały dostrzeżone i nagrodzone przez jurorów, zwraca uwagę ich skupienie na człowieku. To jego twarz i ciało - nagie i udrapowane w rozmaite przebrania i kostiumy - staje się obiektem artystycznych interwencji, modelacji i przetworzeń. Jest to trend widoczny zarówno w polskiej fotografii kreacyjnej, jak i pracach artystek i artystów zagranicznych.

Zazwyczaj są to kompozycje przedstawiające samotną postać. Dobrym przykładem jest nagrodzona Złotym Medalem FIAP fotografia Kamila Pohnke „Organiczne wizje”. Stonowany, wysmakowany formalnie niby-akt wywołuje wieloznaczne, niepokojące skojarzenia. Przypomina niedawną pandemię, postapokaliptyczne wizje końca człowieka w świecie i zagrożenia jego integralności. Na tle wizyjnych aktów, portretów i autoportretów wyróżnia się nagrodzona Brązowym Medalem FIAP praca Grzegorza Narożańskiego, przedstawiająca muzycznego idola niesionego przez koncertowy tłum, jednak o jakże znaczącym tytule: „All eyes on me”. „Wszystkie oczy na mnie” - choć na zdjęciu twarze fanów są wpatrzone nie tyle w muzyka, co ekrany smartfonów, rejestrujących jego występ. Ludzie wydają się tu, mimo stłoczenia, wyobcowani - zarówno zatopiony w grze na instrumencie muzyk, jak i jego skupieni na telefonach słuchacze…

Kilka nagrodzonych i wyróżnionych fotografii ma w tytułach słowo „autoportret” i bliskoznaczne „apparition” (Ryszarda Cabały, Joanny Fleil, Małgorzaty Korzec, Mikołaja Birka), ale jakże są to „odjechane” aparycje, w których twórcom najmniej chodzi o fizyczne podobieństwo i fotogeniczny konterfekt. Fotoodlotowi ludzie są bez wyjątku zagadką, enigmą, „nieoczywistością” (tytuł „lodowej” fotografii Janusza Jura), niekiedy widmami i potworami („Pigmentum” Davida Halla z Anglii, „Antyfona” Przemka P Kaczmarka, „Pożegnanie” Stefana Warakomskiego, „# daY” Radosława Wróbla).

Konkursowe prace przedstawiają często postacie w procesie przemiany. A są to różne metamorfozy i „przejścia” - jak głosi tytuł cyklu prac Małgorzaty Kozakowskiej - między życiem a śmiercią, jawą i snem, realnością a wykreowaną fikcją, człowiekiem a roślinami, zwierzętami, przedmiotami, maszynami, materiami organicznymi i nieorganicznymi („Keszitsen kepet onmagarol” Krzysztofa Ślęzaka, „Mémories de la Place Pigalle” Adama Fleksa, „Splątanie” Magdaleny Lipniewskiej, „Girl, mannequin and snails” Jacka Szczerbaniewicza, „The seduction” Raula Villalby). Swoistym przejściem jest także naturalne rozmnożenie istnienia („Brzemienna” Raisa Kadyrovej).

W wyobraźni fotografów i fotografek późnej nowoczesności, bez względu na to, czy posługują się technikami analogowymi czy cyfrowymi tak, jak zdarza się to niekiedy w snach, odżywają prastare mity i legendy: o bogach, herosach, istotach fantastycznych („Birch Dryad” Marcina Jankowskiego, laureata Srebrnego Medalu FIAP, uhonorowanego także nagrodą dla najlepszego autora konkursu, „Ophelia IV” Arcu Cătălina z Rumunii, „Człowiek pająk” Marcina Lichwy).

Czy tendencje te dowodzą kryzysu esencjalistycznej koncepcji człowieczeństwa, kwestionują ludzką odrębność od innych istnień, elementów świata i kosmosu? Z pewnością pokazują, że twórcy i twórczynie medium fotograficznego, stworzonego blisko dwieście lat temu dla wiernego rejestrowania fenomenów świata, należą do ery późnej nowoczesności, zatem rozważają i inspirują się jej aktualnymi ideami, trendami, wynalazkami i wyzwaniami: transhumanizmem, ekokrytyką, postsekularyzmem, sztuczną inteligencją...

Także i na tej, już dwudziestej pierwszej edycji „Foto Odlotu”, podziwiać możemy dar obserwacji, umiejętność dokumentowania dziwnych, niezwykłych zdarzeń i obrazów z rzeczywistości oraz niezwykłą inwencję formalną uczestników konkursu. Oglądamy ich „odlotowe” prace – zawsze zaskakujące przejścia między rodzajami i gatunkami sztuk: fotografią, malarstwem, grafiką („(nie) Martwa natura 1” Agnieszki Brzezińskiej, „Instalation” Ireny Gregorc ze Słowenii, „Dopóki starczy sił” Mirosława Iskry, „Światło pada z góry 1” Bartosza Nalepy, „Via Dolorosa” Edmunda Nurzyńskiego), performansem, tańcem, teatrem, filmem, animacją, autoportretem, aktem, martwą naturą, pejzażem, fotografią obyczajową i reporterską („Per le antiche scale” Roberta Biagi z Włoch, „Beetween Chairs” Jonasa D. Madsena z Danii, „Znakomity” Artura Gawora, „In the embrace of shadow” Tatiany Pędziwiatr, „Artystka” Sławomira Pietrzykowskiego), a także odkrywać unikatowe techniki fotograficzne, np. cyjanotypię (prace Magdaleny Lipniewskiej i Raisy Kadyrovej).

Zachęcam nie tylko miłośników fotografii do olśniewającego, inspirującego i poruszającego przejścia przez wyobraźniowe światy wykreowane przez uczestników wystawy pokonkursowej „Foto Odlot”. Mocne wrażenia są tu gwarantowane!

dr hab. prof. UR Magdalena Rabizo-Birek